
पुस २६ गते ।
तपाई कति पटक बोतलको पानी पिउनुहुन्छ रु जसलाई बोलचालमा मिनरल वाटर भनिन्छ, भर्खरै गरिएको एक अध्ययनले बोतलको पानी खतरनाक र स्वास्थ्यमा गम्भीर हानी पुर्याउने तथ्य उजागर गरेको छ ।
अध्ययनका अनुसार एक लिटर बोतलको पानीमा औसत २ लाख ४० हजार प्लास्टिकको टुक्रा हुन्छ । अघिल्लो अध्ययनको तुलनामा, यो संख्या १० देखि १०० गुणा बढी छ ।
अमेरिकाको कोलम्बिया युनिभर्सिटीका अनुसन्धानकर्ताहरूले अमेरिकामा बेच्ने सबैभन्दा लोकप्रिय ब्रान्डको बोतलको पानीको जाँच गर्दा यो तथ्य बाहिर आएको हो।
माइक्रोप्लास्टिकको साइज एक माइक्रोमिटर अर्थात् एक मिटरभन्दा १० लाख गुणा सानो हुन्छ भने यसको अधिकतम आकार ५ मिलिमिटरसम्म हुन्छ । माइक्रोप्लास्टिकभन्दा साना कणहरूलाई नैनोप्लास्टिक भनिन्छ । यो एक मिटरको एक करोडौं भाग हो ।
प्रोसिडिङ्स अफ द नेशनल एकेडेमी अफ साइन्सेज जर्नलमा प्रकाशित अनुसन्धानका अनुसार अमेरिकी अनुसन्धानकर्ताहरूले गरेको अध्ययनका क्रममा प्रत्येक बोल्टमा १०० न्यानोमिटर प्लास्टिकका कण हुन्छन् ।
उनीहरूले प्रत्येक लिटर बोतलको पानीमा ११०,००० देखि ३७०,००० न्यानोमिटर प्लास्टिक फेला पारे, जबकि बाँकी माइक्रोप्लास्टिक थियो। अर्को शब्दमा, २४ मिलियन माइक्रोप्लास्टिकमध्ये ९० प्रतिशत नानोप्लास्टिक हुन् ।
कोलम्बिया क्लाइमेट स्कूलको लेमोन्ट डोहर्टी अर्थ अब्जर्भेटरीका वातावरणीय रसायनशास्त्री र अनुसन्धान टोलीका सदस्य बिजन यानका अनुसार बोतलको पानीमा यति धेरै माइक्रोप्लास्टिक्स पाइन्छ भन्ने तथ्य यसअघि कहिल्यै देखिएको थिएन । तर अहिले पानीको विषाक्तताबारे विभिन्न अध्ययनहरू भइरहेका छन् र तथ्यहरू पनि उपलब्ध छन् । उहाँको अनुसार यस्तो अध्ययनबाट विश्वलाई जगाउन सकिन्छ, जहाँ यस्तो कुरा पहिले कहिल्यै सोधिएको थिएन ।
प्लास्टिक जताततै छ
विगत केही वर्षदेखि भइरहेको अध्ययनले के देखाएको छ भने पृथ्वीको ध्रुवीय क्षेत्रको माटो, पिउने पानी, खाना र हिउँमा समेत माइक्रोप्लास्टिक हाम्रो वरपर पाइन्छ ।
यो तब हुन्छ जब केहि प्लास्टिक फुट्छ र सानो टुक्रा मा विभाजित हुन्छ । यो पनि फुटेर फैलिन्छ र मानिस वा अन्य प्राणीको शरीरमा जान्छ ।
प्लास्टिक शरीरमा प्रवेश गरे स्वास्थ्य बिग्रन्छ र खुला वातावरणमा रह्यो भने वातावरणमा हानि पुर्याउँछ । पछिल्लो अध्ययनमा वैज्ञानिकहरूले अध्ययन गरेका प्लास्टिकका सात टुक्रा प्लास्टिकका धेरै सामान्य प्रकारका हुन् । सबैभन्दा सामान्य प्लास्टिक पोलिइथिलिन टेरेफथेलेट हो । यहाँको मिनरल वाटरको बोतल प्लास्टिकबाट बनेको छ ।
बोतलको पानीमा सयौं प्रकारका प्लास्टिक
ट्याङ्कीमा भरिएको पानीमा पोलिमाइड नामक विशेष प्रकारको नाइलन प्लाष्टिक पनि भेटिएको छ । पिइटीपछि, धेरैजसो प्लास्टिक यहाँ पाइन्छ । यो प्लास्टिक फाइबरबाट निस्कन्छ । यसलाई बोतलबंद पानी कारखानाहरूमा पानी शुद्ध गर्न प्रयोग गरिन्छ । यसका साथै बोतलको पानीमा औद्योगिक प्लाष्टिकका कणहरू जस्तै पोलिस्टायरिन, पोलिभिनाइल क्लोराइड र पोलिमेथाक्रिलेट पनि भेटिएको छ ।
यस अध्ययनमा एक लिटर बोतलको मिनरल वाटरमा पाइने सात प्रकारका सामान्य प्लास्टिकमध्ये १० प्रतिशत मात्रै नानोप्लास्टिक हुन् । प्लास्टिकका अन्य प्रकारहरू के हुन् र तिनीहरू कहाँबाट आउँछन्रु यसले मानव स्वास्थ्यमा कस्तो नकारात्मक असर पारिरहेको छ रु यसबारे अनुमान गर्न नसकिने अनुसन्धानकर्ता बताउँछन् ।
वैज्ञानिकहरूले बोतलको पानीमा प्लास्टिकको अध्ययन गर्ने नयाँ प्रविधि विकास गरेका छन् । यसलाई सिमुलेटेड मात्रा स्क्याटरिङ माइक्रोस्कोपी भनिन्छ । यसमा, दुई लेजर बीमहरू एकै साथ छोडिन्छन् जसले पानी मुनिका कणहरूलाई कम्पन गर्छ । त्यसपछि यो एल्गोरिदम र डाटा द्वारा मापन गरिन्छ । यो अनुसन्धान टोलीले बोतलबंद पानीबाहेक अन्य स्रोतको पनि अध्ययन गरिरहेको छ ।
कोलम्बिया विश्वविद्यालयका बायोफिजिकल वैज्ञानिक र माइक्रोस्कोपी प्रविधि अनुसन्धानकर्ता वी मिनका अनुसार एक लिटर बोतलको पानीमा न्यानोप्लास्टिकको संसार हुन्छ । यसको तौल माइक्रोप्लास्टिकको भन्दा कम छ र यसको आकार निश्चित छैन । तर यी साना आकारका विषाक्त पदार्थहरूको ठूलो संख्या स्वास्थ्य र वातावरणको लागि हानिकारक छ ।
श्रोत onlinekhabar